Ουλόκερος: Η αρχαία ελληνική γίδα που απειλείται με εξαφάνιση

 Στο ράφι των επιστημονικών συγγραμμάτων στη βιβλιοθήκη της Ζυρίχης, 22 δακτυλογραφημένες σελίδες, γραμμένες το 1941 στα γερμανικά, κρύβουν τα μυστικά ίσως του πιο αρχαίου τύπου ελληνικής αίγας: την ουλόκερη αίγα.

Πρόκειται για μία «χαμένη» μελέτη που είχε συντάξει την δεκαετία του ’30 ο καθηγητής του ΑΠΘ Ι.Ν.Δημητριάδης και – μέχρι το 2010 που τα μέλη της ερευνητικής ομάδας του Ευρωπαϊκού SAVE Foudation ζήτησαν ένα αντίγραφο – σχεδόν κανείς δεν γνώριζε την ύπαρξη αυτής της μελέτης.

Λίγο καιρό πριν ο ερευνητής του Δικτύου «Αμάλθεια», Βασίλης Λέκκας, είχε ανακαλύψει μια σελίδα της- παραπομπή από άλλη μελέτη – και ειδοποίησε τους ευρωπαίους εταίρους της SAVE Foundation να σπεύσουν στην Ζυρίχη, να παραλάβουν την μελέτη για να αποκτήσει έτσι η οργάνωση( και η χώρα) την πρώτη (προπολεμική) ολοκληρωμένη μελέτη για τα αυθεντικά χαρακτηριστικά ενός αυτόχθονου είδους.

Απειλείται με εξαφάνιση 

Η ουλόκερος αίγα βρίσκεται ήδη στην κορυφή ενός άτυπου καταλόγου διάσωσης και διατήρησης των αυτόχθονων φυλών( προβάτων, βοοειδών, ιπποειδών , χοίρων ,αιγών ,σκύλων πουλερικών κα). Θεωρείται η πιο αντιπροσωπευτική περίπτωση εγχώριας αίγας που κινδυνεύει να χαθεί σ ένα απειλητικό μονοπάτι, στο οποίο ήδη έχουν μπει και την ακολουθούν και άλλες φυλές θηλαστικών αγροτικών ζώων.

Στις 2-3 περιοχές της Στερεάς Ελλάδας που εκτρέφεται και παρά τις γενναίες προσπάθειες που καταβάλλουν οι εκτροφείς της για να την διατηρήσουν, φθίνει αριθμητικά με αποτέλεσμα να συγκαταλέγεται στον κατάλογο των πιο απειλούμενων με εξαφάνιση ευρωπαϊκών κτηνοτροφικών ζώων.

Το σχήμα των κεράτων της, την καθιστά «ιδιαίτερο τύπο της εγχώριας αίγας» αλλά η ιστορία της την οδηγεί βαθιά στο παρελθόν της χώρας.

Η ουλόκερος αίγα «ταυτίζεται» με την ελληνική μυθολογία και την αρχαία Ελλάδα καθώς έλκει και την ονομασία της από τα αρχαία ελληνικά αφού «ούλος» σημαίνει συστρεφόμενος ,γυριστός, περιελισσόμενος, όρος που εισήγαγε ο Ι.Ν.Δημητριάδης.

Τα μεγαλύτερα ποσοστά ουλόκερων είχαν καταγραφεί στο παρελθόν στις περιοχές Βοιωτίας και Φθιώτιδας(επαρχία Λοκρίδας). Σύμφωνα με τον καθηγητή Ι.Ν.Δημητριάδη, οι αίγες αυτές υπήρχαν στη Μονή Σαγματά κοντά στη Θήβα από όπου διαδόθηκαν στην ευρύτερη περιοχή στις αρχές του 20ου αι.

Σήμερα ο αριθμός των ουλόκερων αιγών έχει μειωθεί δραματικά με το συνολικό αριθμό να υπολογίζεται περίπου στα 200 άτομα .Ο μεγαλύτερος αριθμός τους βόσκει στην ευρύτερη περιοχή της Βοιωτίας και Φθιώτιδας, που φημίζεται για την βιοποικιλότητα και την καθαρότητα του περιβάλλοντος.

Σύμφωνα με στοιχεία που διέθεσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ Λέκκας το μεγαλύτερο κοπάδι αριθμεί 100 θηλυκες και 30 αρσενικά ενώ υπάρχουν κι αλλα δύο μικρότερα κοπάδια των 30 και 20 ζώων αντίστοιχα. Σημειωτέον οι μελετητές θεωρούν ως επαρκές για την διατήρηση- μελλοντική παρουσία μιας φυλής αιγοπροβάτων τον πληθυσμό των 2000 ατόμων.

Σχεδόν όλες οι προσπάθειες που έγιναν για την αναπαραγωγή της ουλόκερης σε άλλες περιοχές της χώρας π.χ. Αιτωλοακαρνανία, Πελοπόννησο κ.α., παρά την υποστήριξη που είχαν από την οργάνωση δεν απέδωσαν.

Γιατί τόση… φασαρία για μια κατσίκα;

Η ουλόκερος – όπως και κάθε άλλο αυτόχθονο είδος – διαθέτει μοναδικά χαρακτηριστικά «απαντά» – έμμεσα- ο καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθνηνών δρ Ιωσήφ Μπιζέλης προσδιορίζοντας την αξία των αυτόχθονων φυλών της Ελλάδας στο βιβλίο που εξέδοσε(2021) η Αμάλθεια με τίτλο «Ελληνικές Φυλές Ζώων- Ένας κρυμμένος Θησαυρός- Greek Domestis Breeds, A hidden treasure».

Στην Ελλάδα οι αυτόχθονες φυλές σημειώνει ο δρ Ιωσήφ Μπιζέλης χαρακτηρίζονται από :

– ανθεκτικότητα σε αντίξοο περιβάλλον,

– δυνατότητα αξιοποίησης των πτωχών, άγονων εκτάσεων και βοσκοτόπων πολλών περιοχών,

– αντίσταση σε ασθένειες και παρασιτώσεις,

– ικανότητα επιβίωσης με περιορισμένη ποσότητα τροφής και νερού,

– ευκολία διαχείρισης και δυνατότητα παραγωγής προϊόντων, κυρίως γάλακτος και κρέατος με μοναδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά».

   Κρέας και γάλα θεωρούνται μάλιστα τα δύο σημαντικότερα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ουλόκερης αίγας έναντι των εισαγόμενων γαλακτοπαραγωγικών αιγών. Η υψηλή διατροφική αξία σε συνδυασμό με την ανθεκτικότητα της ουλόκερης αίγας και των άλλων αυτόχθονων ζώων γίνονται υπερ-πολύτιμα πλεονεκτήματα μπροστά στις επικείμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που αναμένονται να επηρεάσουν μελλοντικά και ποικιλοτρόπως την ελληνική γεωργία και κτηνοτροφία.

«Είναι ένα ζώο φορτωμένο με πολύ μυστήριο, περιπέτειες και εμπόδια. Τραβάει πολύ την προσοχή, πολλοί το θέλουν , δεν ξέρουν όμως πως να το εκθρέψουν. Τα πανεπιστήμια δεν δείχνουν το ενδιαφέρον που θα έπρεπε, ούτε η πολιτεία και μόνο κάποιοι ιδιώτες το συντηρούν σήμερα» λέει ο κ Λέκκας . Οι μέχρι τώρα προσπάθειες αναπαραγωγής έδειξαν ότι ένας κτηνοτρόφος λειτουργεί καλύτερα ατομικά ,με δικά του έξοδα κι όσο γίνεται κοντά στην αρχικό κοπάδι. Θα πετύχει ευκολότερα την εκτροφή κι αναπαραγωγή, παρά να του δώσεις τα ζώα και να έχεις υπό έναν έλεγχο που δεν επιθυμεί» προσθέτει ο ίδιος.

«Η μελέτη για την ουλόκερη αίγα και γενικά για την διαφύλαξη του αυτόχθονου γενετικού υλικού της χώρας επείγει επισημαίνει η Αμάλθεια λόγω της ραγδαίας μείωσης των ντόπιων αιγών και την συνεχώς αυξανόμενη εισαγωγή ξένου γενετικού υλικού…Η μεγάλη φαινοτυπική και γενετική παραλλακτικότητα που υπάρχει στις αυτόχθονες αίγες δεν έχει μελετηθεί συστηματικά ενώ η σχετική επιστημονική βιβλιογραφία είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Σήμερα όμως υπάρχουν νέες σύγχρονες μέθοδοι όπως τεχνικές ανάλυσης DNA που μπορούν να βοηθήσουν στον χαρακτηρισμό τοπικών πληθυσμών ως φυλών και με σκοπό την διατήρηση και αξιοποίηση για την παραγωγή προϊόντων…»

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.