Ιστορική αναδρομή στο ξωκλήσι της Αγίας Τριάδας Κουφαλίων

Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας κτίσθηκε επί Τουρκοκρατίας και είναι η παλαιότερη εκκλησία των Κουφαλίων χωρίς, ωστόσο, να μπορεί με ακρίβεια να προσδιορισθεί ο χρόνος ανέγερσής της. Σύμφωνα με τις διηγήσεις των γηγενών προγόνων μας η εκκλησία κατασκευάστηκε με την ανοχή ή και την ενθάρρυνση του τοπικού Μπέη προς τους κατοίκους των Κουφαλίων και για το λόγο αυτό κτίσθηκε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ίσως και σε μία νύχτα. Σύμφωνα δε με την παράδοση στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας έτυχε να εκκλησιαστεί κάποιες φορές και ο Παύλος Μελάς.

Η Αγία Τριάδα ήταν η ενοριακή εκκλησία των Κάτω Κουφαλίων καθώς, όπως είναι γνωστό, τα Κουφάλια αποτελούνταν από τρεις επιμέρους οικισμούς: Τα Άνω Κουφάλια που εκκλησιαζόταν στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, τα Μεσαία Κουφάλια που εκκλησιαζόταν στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και τα Κάτω Κουφάλια.

Με το πέρασμα του χρόνου η εκκλησία της Αγίας Τριάδας, η οποία να σημειωθεί ότι είναι ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής χωρίς τρούλο, κεραμοσκεπής, παρουσίαζε εικόνα εγκατάλειψης με τους σοβάδες να έχουν πέσει, το βόρειο τμήμα της να έχει σχεδόν κατεδαφιστεί, τα κεραμίδια να έχουν σαπίσει και γενικώς τη λειτουργία της να καθίσταται σχεδόν αδύνατη.

Η εκτίμηση που έτρεφε, όμως, το ποντιακό κυρίως στοιχείο των Κουφαλίων για την εκκλησία της Αγίας Τριάδας σε συνδυασμό με το γεγονός ότι και στο Καβακλή της Ανατολικής Ρωμυλίας υπήρχε μοναστήρι της Αγίας Τριάδας, οπότε και οι πρόσφυγες από το Καβακλή έβλεπαν με συμπάθεια την συγκεκριμένη εκκλησία, συντέλεσαν, ώστε να τεθεί τέλος στην εγκατάλειψη της αρχαιότερης εκκλησίας των Κουφαλίων και να ξεκινήσει μια προσπάθεια ανόρθωσής της.

Πρωτεργάτης της προσπάθειας αυτής, που έλαβε χώρα γύρω στο 1970, ήταν ο πατήρ-Γεώργιος Γκορίδης,  διότι η εκκλησία της Αγίας Τριάδας ανήκε, ως εξωκλήσι πλέον, στην ενορία του Αγίου Γεωργίου. Η πρωτοβουλία του παπά-Γιώργη βρήκε συμπαραστάτη στο πρόσωπο του αξιωματικού του Πυροβολικού κυρίου Στυλιανού Κουριαντάκη, ο οποίος υπηρετούσε ως Διοικητής σε στρατιωτική μονάδα της Χαλκηδόνας και ήταν φιλικά διακείμενος προς το θεσμό της Εκκλησίας. Η συμβολή του κυρίου Κουριαντάκη στην αναστύλωση της εκκλησίας ήταν καθοριστική καθώς «επιστρατεύοντας» στρατιώτες της μονάδας που διοικούσε να μεταφέρουν νερό, με υδροφόρες, και άλλα υλικά όπως χαλίκι και άμμο περιόρισε το κόστος του έργου. Επίσης, προσέφερε σημαντική βοήθεια στο συνεργείο του Λάζαρου Βαρδαλή και στους σοβατζήδες Δ.Γκιτσιούδη, Β.Κωτούλα και Δ.Τσιντικίδη που είχαν αναλάβει το έργο της ανοικοδόμησης της βόρειας πλευράς της εκκλησίας, που όπως προαναφέραμε είχε κατεδαφιστεί, του σοβατίσματος, της τοποθέτησης πλάκας, πλεγμάτων, τσιμέντων κλπ καθώς και της κατασκευής εισόδου και από τη δυτική πλευρά, δεδομένου, ότι έως τότε υπήρχε μόνον η μικρή θύρα από τη νότια πλευρά.

Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι για τις διάφορες μίξεις των υλικών που απαιτούνται στις οικοδομικές εργασίες, όπως αυτές που γινόταν κατά την αναστύλωση της Αγίας Τριάδας, είχε διαθέσει καζάνια ο Κωνσταντίνος Χατζάκος ενώ αφιλοκερδώς ασχολήθηκε για όσο χρόνο χρειάστηκε με διάφορες εργασίες συντήρησης, επισκευών, καθαριότητας κλπ η Ευγενία, σύζυγος Κοσμά, Γραμματικοπούλου.

Μία δεκαετία αργότερα και συγκεκριμένα το 1981 η εκκλησία της Αγίας Τριάδας απέκτησε και ύδρευση. Αυτό έγινε, όταν ο Παναγιώτης Πλαγάκος ανέλαβε στη μνήμη των γονέων του να καλύψει το κόστος της μεταφοράς του νερού από το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία ως την εκκλησία της Αγίας Τριάδας και της κατασκευής βρύσης στον αύλειο χώρο της εκκλησίας. Για τις εργασίες της μεταφοράς του νερού (χωματουργικές και υδραυλικές εργασίες) εργάστηκαν οι Γκ.Γκιτσιούδης, Λ.Μαμέλιας και Π.Σιαννίδης.

Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας απέκτησε τη σημερινή της μορφή το 1991, όταν το ζεύγος Δημητρίου και Γεωργίας Σάνδρου χρηματοδότησε, επίσης στη μνήμη των γονέων τους, την κατασκευή νάρθηκα (πρόναου στο δυτικό μέρος της εκκλησίας), ξύλινου υπόστεγου στο νότιο μέρος, προκειμένου να εξασφαλίζεται σκιά στο εκτός του ναού εκκλησίασμα, και την τοποθέτηση πλακιδίων περιμετρικά της εκκλησίας.

Ολοκληρώνοντας αυτήν τη σύντομη αναδρομή στην μακραίωνη ιστορία του ναού θα πρέπει να αναφέρουμε, ότι από την αρχική εκκλησία σώζεται μία εικόνα της Αγίας Τριάδας η οποία βρίσκεται σε προσκυνητάρι εντός του ναού και μία τοιχογραφία στην κόγχη (το τμήμα του Αγίου Βήματος που προεξέχει ανατολικά) της εκκλησίας.

* Ο Κώστας Πλαγάκος γεννήθηκε στα Κουφάλια το 1978. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ και του τμήματος Λογιστικής του ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Με το αντικείμενο της Λογιστικής ασχολείται από το 2001. Αρχικά εργαζόμενος στην Epsilon Net, εταιρεία που δραστηριοποιείται στον χώρο της εκπαίδευσης λογιστών και υποστήριξής τους με προγράμματα λογισμικού, και εν συνεχεία ως ελεύθερος επαγγελματίας στα Κουφάλια. Είναι μέλος του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος και κάτοχος άδειας Α΄τάξης Λογιστή-Φοροτεχνικού. Άρθρα του έχουν φιλοξενηθεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. Έχει παρακολουθήσει πλήθος σεμιναρίων φορολογικού ενδιαφέροντος.