Του Α.Κουρέπη:Έχει σημασία ο βαθμός του σχολείου;

Το σημερινό εκπαιδευτικό μας σύστημα μπορεί να μας δώσει πολλά παραδείγματα στα οποία η πραγματικότητα δεν αντικατοπτρίζεται από τους βαθμούς.

Όταν μετράω το ύψος μου δεν έχει μεγάλη σημασία τι μεζούρα θα χρησιμοποιήσω. Το ίδιο ύψος θα έχω είτε πω ότι είμαι 1,86 μέτρα είτε 73,2 ίντσες. Όταν τα σχολεία ξεκίνησαν να αξιολογούν τους μαθητές σύμφωνα με ακριβείς αριθμητικούς βαθμούς, η ζωή όλων των καθηγητών και μαθητών άλλαξε ριζικά. Οι βαθμοί είναι μια σχετικά νέα εφεύρεση.

Γράφει ο Άγγελος Κουρέπης *

Ιστορία των βαθμών

Χιλιάδες χρόνια πριν, οι άνθρωποι δεν βαθμολογούνταν ποτέ για τις επιδόσεις τους. Ακόμα και μετά την Αγροτική Επανάσταση, ελάχιστες εκπαιδευτικές δομές χρησιμοποιούσαν βαθμούς. Ένας μεσαιωνικός μαθητευόμενος πεταλωτής δεν έπαιρνε στο τέλος της χρονιάς ένα χαρτί που έλεγε ότι πήρε Β στην σφυρηλάτηση και Α στην τοποθέτηση πετάλου. Ένας σπουδαστής όπου φοιτούσε στην Αγγλία το 1590 έφευγε είτε με πτυχίο είτε χωρίς. Κανένας δεν σκεφτόταν να δώσει στον ένα φοιτητή βαθμό αποφοίτησης 8,56 και σε κάποιον άλλο 6,41.

Η ακριβής βαθμολόγηση ξεκίνησε να χρησιμοποιείται μαζικά κατά την βιομηχανική επανάσταση. Όταν τόσο τα εργοστάσια όσο και τα υπουργεία του κράτους συνήθιζαν να σκέφτονται στην γλώσσα των αριθμών, τα σχολεία δεν θα μπορούσαν να διαφέρουν. Άρχισαν λοιπόν να υπολογίζουν την αξία του κάθε μαθητή ανάλογα με τον μέσο όρο της βαθμολογία του.

Αρχικά, τα σχολεία υποτίθεται ότι είχαν ως στόχο τη διαφώτιση και τη μόρφωση των μαθητών κι οι βαθμοί ήταν απλώς ένας τρόπος μέτρησης της επιτυχίας. Αλλά, όπως ήταν λογικό, σύντομα τα σχολεία άρχισαν να εστιάζουν στην επίτευξή καλύτερων βαθμών. Όπως ξέρει κάθε γονιός, κάθε παιδί, και κάθε δάσκαλος, οι ικανότητες που απαιτούνται για να πάρει κανείς υψηλή βαθμολογία δεν ισοδυναμούν με την πραγματική κατανόηση των μαθηματικών, των οικονομικών, της μουσικής κ.α. Όλοι γνωρίζουν επίσης πως όταν αναγκάζονται να διαλέξουν ανάμεσα στα δύο, τα περισσότερα σχολεία επιλέγουν τους βαθμούς.

Εξέλιξη

Στην εποχή της τεχνολογίας και των αλγορίθμων, ξεκινά να αναπτύσσετε μια νέα, εξατομικευμένη μάθηση ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυσκολίες κάθε μαθητή μεμονωμένα. Πλέον, όλες οι μελέτες βασίζονται στην βελτιστοποίηση μετάδοσης πληροφοριών από τον καθηγητή προς τον μαθητή με κριτήριο τον τρόπο και τα μέσα που κάνουν το μαθητή να αποδίδει καλύτερα. Τέτοια εργαλεία εντοπίζονται σε Online Courses και Virtual Reality Learning Programs.

Οι μαθητές δεν μπορούν να στοιβάζονται πλέον ανά εικοσάδες σε μια τάξη λες και βρίσκονται σε παλαιά κλωστοϋφαντουργική βιοτεχνία. Παρόλο που η περισσότεροι τομείς εξελίσσονται με ταχύτατους ρυθμούς, στην εκπαίδευση έχουν παραμείνει τα πρότυπα της βιομηχανικής επανάστασης.

Στην πράξη

Το σύστημα έχει αρκετή εξουσία ώστε να επηρεάσει τα πρότυπα εσόδου στο πανεπιστήμιο και τα πρότυπα πρόσληψης στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Επομένως, μαθητές καταβάλουν κάθε προσπάθεια για να πάρουν καλούς βαθμούς. Οι περίοπτες θέσεις καταλαμβάνονται από ανθρώπους με καλούς βαθμούς οι οποίοι είναι φυσικό να υπερασπίζονται το σύστημα που τους έφερε στην συγκεκριμένη θέση. Το γεγονός ότι το εκπαιδευτικό σύστημα ελέγχει τις πανελλαδικές εξετάσεις του δίνει όλο και μεγαλύτερη δύναμη έχοντας αυξημένη επιρροή στα πανεπιστήμια, τις υπηρεσίες του δημοσίου και στην αγορά εργασίας. Αν κάποιος διαμαρτυρόταν λέγοντας “Το πτυχίο είναι ένα χαρτί” και άρχιζε να συμπεριφέρεται ανάλογα, μάλλον δεν θα έφτανε μακριά στην ζωή του. Επομένως, τι είναι τελικά σημαντικότερο;;;

Εμπνευσμένο από το βιβλίο “Homo Deus” του καθηγητή Yuval Noah Harari, εκδόσεις Αλεξάνδρια