* e-koufalia.gr * Ανεξάρτητη ενημέρωση για το Δήμο Χαλκηδόνος
ME TO ΘΑΡΡΟΣ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ
Επιμέλεια:Φώτης Ρεγκάς
Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΑ ΛΕΙΨΑΝΑ ΑΓΙΟΥ
Παρακάτω παραθέτουμε αυτούσια τα συμπεράσματα της έκθεσης…
Παραβιάζεται η θρησκευτική ουδετερότητα. Όπως έχω επανειλημμένα τονίσει, το σχολείο αποτελεί ένα χώρο σύνθεσης απόψεων και πολιτισμών και για το λόγο αυτό θα πρέπει να παραμένει ουδέτερο και αμερόληπτο. Σαφώς η θρησκευτική ουδετερότητα του κράτους δεν συνεπάγεται τον εξοβελισμό της θρησκείας από την εκπαίδευση. Για το λόγο αυτό, η Πολιτεία έχει αποδεχτεί τη θρησκευτική αγωγή και την ενσωματώνει στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, χωρίς όμως να υιοθετεί συγκεκριμένη θρησκευτική ή δογματική κατεύθυνση και χωρίς να εξαναγκάζει όσους δεν επιθυμούν να συμμετέχουν.
Αποτελεί θέση μου, η οποία βασίζεται στην εθνική και διεθνή νομοθεσία και νομολογία, ότι οποιαδήποτε άλλη ανάμειξη του σχολείου σε θρησκευτικές εκδηλώσεις, δραστηριότητες ή μυστήρια οποιασδήποτε θρησκείας κινείται πέραν και εκτός του εκπαιδευτικού πλαισίου της θρησκευτικής αγωγής και αναπόφευκτα παραβιάζει την θρησκευτική ουδετερότητα που οι πολιτειακοί θεσμοί οφείλουν να τηρούν.
Τα πολιτειακά όργανα, όπως το αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας & Πολιτισμού, οφείλουν να ενεργούν βάσει του Συντάγματος και του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου. Η συμμετοχή σε θρησκευτικά μυστήρια ή η με οποιαδήποτε μορφή εκδήλωση λατρείας βάσει θρησκευτικών πεποιθήσεων αποτελεί προσωπική επιλογή του καθενός και επιλογή των γονέων για το ανήλικο παιδί τους. Τα ζητήματα αυτά δεν πρέπει να απασχολούν την Πολιτεία αλλά την Εκκλησία και ευρύτερα τους θρησκευτικούς φορείς.
Η Πολιτεία οφείλει να οργανώνει το δημόσιο βίο, συμπεριλαμβανομένου του σχολικού χρόνου, με τρόπο που να μην επεμβαίνει στο δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας του καθενός αλλά και να μην δημιουργεί την εντύπωση κατήχησης ή υποβολής σε μια θρησκευτική πίστη, ακόμη κι αν είναι η επικρατέστερη. Έχω την άποψη ότι η τέλεση μυστηρίων ή η διοργάνωση δραστηριοτήτων που συνδέονται με το δόγμα μιας θρησκείας, ακόμη και της επικρατέστερης, με πρωτοβουλία και υπό την επίβλεψη των εκπαιδευτικών κατά τις διδακτικές ώρες, εντός ή εκτός του σχολείου, δεν μπορεί να κριθεί ότι εντάσσεται στη διδακτική διαδικασία της θρησκευτικής αγωγής και αναμφίβολα διαταράσσει την ουδετερότητα που οφείλει να διατηρεί η Πολιτεία στα ζητήματα αυτά.
Επίσης, στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει τη φύση και την ένταση του βιωματικού χαρακτήρα και του λατρευτικού περιεχομένου της εν λόγω δραστηριότητας. Η εν λόγω περίπτωση αφορά μια λατρευτική πρακτική (προσκύνημα λειψάνων) που ενσταλάζει και διαδίδει την πίστη με τρόπο οργανωμένο, εντός του εκπαιδευτικού χρόνου, υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση εκπαιδευτικών. Προεχόντως όμως δεν θα πρέπει να αγνοείται ότι σ’ αυτή υποχρεώθηκαν να συμμετάσχουν παιδιά προσχολικής ηλικίας και διοργανώθηκε αποκλειστικά με πρωτοβουλία του σχολείου.
Τέτοιες ενέργειες εκφεύγουν της ευρύτερης θρησκευτικής αγωγής, που είναι αποδεκτή εντός του σχολικού προγράμματος και καθιστούν το σχολείο «θρησκευόμενο» και φορέα θρησκευτικών παραδόσεων και λατρευτικών πρακτικών μιας συγκεκριμένης θρησκείας. Επιπλέον, επηρεάζουν, και μάλιστα αρνητικά, όχι μόνο όσους δεν είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί αλλά και εκείνη τη μερίδα των πολιτών που δηλώνουν Χριστιανοί Ορθόδοξοι όμως είτε δεν επιθυμούν τα παιδιά τους σε αυτή την ευαίσθητη ηλικία να παρίστανται σε τέτοιου είδους εκδηλώσεις είτε τοποθετούν το ζήτημα της πίστης αυστηρά στην ιδιωτική τους ζωή. Τα συμπεράσματα της Επιτρόπου
Η Επίτροπος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η διοργάνωση από τη διεύθυνση δημόσιου νηπιαγωγείου επίσκεψης σε εκκλησία για προσκύνημα ιερών λειψάνων κατά τη διάρκεια του διδακτικού χρόνου και υπό την επίβλεψη του εκπαιδευτικού προσωπικού δεν μπορεί να κριθεί συμβατή με τις αρχές της θρησκευτικής ελευθερίας και της ουδετερότητας της Πολιτείας έναντι κάθε θρησκείας.
Επισημαίνει εξάλλου ότι η εν λόγω πρακτική της διοργάνωσης θρησκευτικού τύπου δραστηριοτήτων από τις σχολικές αρχές δεν θα ήταν συμβατή με τη θρησκευτική ουδετερότητα ακόμη κι αν είχε προηγηθεί η συγκατάθεση των γονιών ή είχε δοθεί το δικαίωμα απαλλαγής σε όσους δεν επιθυμούσαν να συμμετέχουν. Και τούτο επειδή, η προβληματικότητα των ενεργειών αυτών δεν συνδέεται με τις ακολουθούμενες διαδικασίες για την πραγματοποίηση τους, αλλά γεννάται αποκλειστικά από το γεγονός ότι αυτές διοργανώνονται από έναν πολιτειακό θεσμό όπως το σχολείο, πραγματοποιούνται εντός εκπαιδευτικού χρόνου και υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση των εκπαιδευτικών.
Τα πολιτειακά όργανα να μην λειτουργούν ως πιστοί υπαγόμενοι στις θρησκευτικές παραδόσεις… “Και ναι μεν το προσκύνημα ιερών λειψάνων καθώς και οποιαδήποτε άλλη εκδήλωση λατρείας ή πίστης μπορεί να οργανώνεται από την Εκκλησία βάσει των Κανόνων της, πλην όμως, η πολιτειακή στάση κρίνεται θεσμικά, δημοκρατικά, δικαιοκρατικά. Με άλλα λόγια, τα πολιτειακά όργανα λειτουργούν ως όργανα του κράτους και όχι ως πιστοί υπαγόμενοι στις θρησκευτικές παραδόσεις και πρακτικές.
Η αποχή του Σχολείου από οποιαδήποτε ενέργεια σχετική με τέτοιου τύπου λατρευτικές πρακτικές όχι μόνο δεν θα αποδυναμώσει το θεσμό, αλλά θα επιβεβαιώσει τον πολυδιακηρυγμένο χαρακτήρα του ως ένα δημοκρατικό, ανοιχτό και πολυπολιτισμικό σύγχρονο σχολικό περιβάλλον. Από την άλλη, η τέλεση τέτοιων λατρευτικών εκδηλώσεων κατά τον σχολικό χρόνο αποδυναμώνει εντέλει την ιερότητα, θρησκευτικότητα και ιδιωτικότητα τους, καθώς εντάσσονται στα πλαίσια μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας, που εκ των πραγμάτων δεν καθορίζεται ούτε επιλέγεται αυτόβουλα από τους συμμετέχοντες”.
